Μέθεξη η παράσταση

Μέθεξη η παράσταση «Γράμμα στον Ορέστη» που είδαμε από το ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής. Σχόλια από τη βραδιά. Γράφει ο Μπάμπης Καλπάνης.

Δευτέρα, 08 Οκτώβριος 2012

"Απο-δράσεις πολιτισμού απο τη Θράκη" στην Kulturosupa. Γράφει ο ανταποκριτής μας στη Θράκη, Μπάμπης Καλπάνης. Μέθεξη η παράσταση με την εξαιρετικά ταλαντούχα ηθοποιό Ελένη Ουζουνίδου Μια σπουδαία στιγμή για το ΔΗΠΕΘΕ της Κομοτηνής. Σχόλια από τη βραδιά. Μετά τις επιτυχημένες παραστάσεις του Απριλίου και τη θερμή ανταπόκριση από το κοινό της πόλης επιστρέφει στη σκηνή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κομοτηνής η παράσταση «Γράμμα στον Ορέστη». Μια παράσταση που δικαίως επαναλαμβάνεται στο θέατρο της Κομοτηνής. Μια παράσταση που- λόγω της εξαιρετικής ερμηνε. ίας της ηθοποιού Ελένης Ουζουνίδου στον σπαραχτικό μονόλογο της Κλυταιμνήστρας- έχει "γράψει" στον νου και στην καρδιά μας. Βασισμένο στον τραγικό κύκλο της οικογένειας των Ατρειδών, το «Γράμμα στον Ορέστη» - το πρώτο μέρος της τριλογίας του Ιάκωβου Καμπανέλλη με γενικό τίτλο «Ο Δείπνος» - είναι ένας θεατρικός μονόλογος, στον οποίο η Κλυταιμνήστρα ξεδιπλώνει όλη της την ανθρώπινη ανησυχία για τις συνέπειες της δολοφονίας του Αγαμέμνονα, τους λόγους που την έσπρωξαν στο έγκλημα και τη μητρική της αγωνία για τα παιδιά της. Ένα ανθρώπινο κείμενο, στο οποίο η γυναικεία ψυχοσύνθεση στέκεται συνεχώς στο κέντρο της θεατρικής αφήγησης. Ο σύγχρονος, βαθύς, καίριος θεατρικός λόγος του Ιάκωβου Καμπανέλλη (του πατριάρχη του νεοελληνικού μας θεάτρου), ξεχύνεται και μας πλημμυρίζει, καθώς ανασκευάζει το Μύθο της Κλυταιμνήστρας, μιας αμφιλεγόμενης γυναίκας, ωστόσο γυναίκας-σύμβολο. "Το δράμα μας είναι πως ενώ κανείς μας δε γεννήθηκε τέρας, κάνουμε τερατώδεις πράξεις." Πρόκειται για μια ανατρεπτική παράσταση, αφού παρουσιάζει μεν το γνωστό δράμα του παλατιού των Ατρειδών, τη δολοφονία του Αγαμέμνονα, αλλά από την οπτική γωνιά (ή απλά την απόμερη γωνιά…) της άμοιρης Κλυταιμνήστρας. Η βασίλισσα πασχίζει να επικοινωνήσει με τον Ορέστη και, όταν αυτό αποδεικνύεται μάταιο, του γράφει ένα γράμμα, ώστε να του εξιστορήσει την αλληλουχία των γεγονότων που την οδήγησαν στη δολοφονία. Όχι για να ζητήσει συγχώρεση ή να ζητιανέψει οίκτο απέναντι στο εκδικητικό μένος του ίδιου και της Ηλέκτρας, αλλά γιατί η αλήθεια, όσο την κρύβεις, γεννοβολάει φίδια. Και η αλήθεια της αυτή μετουσιώνεται σε μια κραυγή, σε ένα ξέσπασμα της γυναικείας της φύσης, μιας φύσης βιασμένης, αμέτοχης, καταπιεσμένης, περιφρονημένης και καταγέλαστης. Μιας φύσης a priori έκθετης και άρα υποταγμένης στην ανδρική κυριαρχία, στην κενοδοξία της εξουσίας, στην κοινωνική χλεύη. Ο Καμπανέλλης χρησιμοποιεί την Κλυταιμνήστρα σαν σύμβολο της σύγχρονης γυναίκας Γυναικείος λόγος, άμεσος, φεμινιστικός, αντιμιλιταριστικός. Μέσα από μια πυκνά ποιητική, θερμά ανθρώπινη γλώσσα ψυχολογικού άλγους, αναδύεται η Κλυταιμνήστρα, ολότελα διαφορετική απ’ ότι την παραδίδει ο μύθος και ο Αισχύλος. Η Κλυταιμνήστρα του Καμπανέλλη δεν είναι πλέον η άσπλαχνη μάνα, η αμετανόητη μοιχαλίδα, όπως προβλήθηκε επιμελώς μέσα στο χρόνο. Είναι ένα πλάσμα τρυφερό, ένας άνθρωπος καρτερικός, μια ψυχή ταλανισμένη,  μια μητέρα που λατρεύει τα παιδιά της, μια γυναίκα που δε σκιάζεται ν' αποκαλύψει τον έρωτά της για τον Αίγισθο, κι ας ξέρει ότι αυτό θα της στοιχίσει την ίδια της τη ζωή. Είναι ακόμα μια φωνή στεντόρεια ενάντια στον πόλεμο, τη στιγμή που οικτίρει τις Σπαρτιάτισσες που στέλνουν τα παιδιά τους στην Τροία να σκοτωθούν : «Για ποιο λόγο νεκρά τα παιδιά σας, παρά ηττημένα; Για ποιον εχθρό; (…) Το δικό μου εχθρό, τον βρήκα μέσα στις Μυκήνες…». Η ίδια είχε πληρώσει ακριβά το τίμημα του πολέμου, με το σπλάχνο της την Ιφιγένεια. Η Κλυταιμνήστρα στη σκηνοθεσία του Γκόνη δεν γράφει  σε χαρτί, χτυπάει, σκάβει πάνω στις μεγάλες πέτρες. Βουλιάζει. Φωνάζει. Ζητάει Δικαιοσύνη. Με τη μορφή της και την ομολογία της για τη συζυγοκτονία στο γράμμα της που απευθύνεται εν τέλει σε όλους μας, συμπυκνώνεται η βασανισμένη γυναίκα. Ο Καμπανέλλης δε δικαιώνει τη συζυγοκτονία αλλά συμμερίζεται την οδύνη της καταπιεσμένης γυναίκας. Κρίνει εμμέσως την κοινωνία εκείνη, που με τον απολυταρχισμό της προκαλεί επεκτατικούς πολέμους, καλλιεργεί την αδικία του ισχυρότερου επί του αδυνάτου και εξωθεί τον άνθρωπο μέχρι την αυτοδικία. Συμπονά, εντέλει το βασανισμένο άνθρωπο και συγχωρεί τις απελπισμένες πράξεις του. Ευρηματική και εμπνευσμένη σκηνοθεσία Η σκηνοθεσία του Θοδωρή Γκόνη στήθηκε με έμπνευση και χωρίς περιττές υπερβολές, κάτι που όλο και σπανιότερα συναντάς στις μέρες μας. Λιτά ρεαλιστική, μέσα από ευρηματικά χαρτόκουτα ξεδίπλωνε κόσμους ολόκληρους (Σκηνικά- Κοστούμια: Ελένη Στρούλια), με χαμηλούς μουσικούς τόνους (σύνθεση ήχων : Αθηνά Καφετζή), δημιούργησε μια υποβλητική ατμόσφαιρα (φωτισμοί : Δημήτρης Τζατζανάς). Με τις σκηνοθετικές του οδηγίες έδωσε τέτοια πνοή και άγρια δύναμη στο κείμενο ενώ καθοδήγησε με μια υπέροχη σκηνική απλότητα την Κλυταιμνήστρα (Ελένη Ουζουνίδου). Έστησε μια παράσταση με πρωτοποριακή όψη ωστόσο με αλλαγή του κέντρου βάρους από το κείμενο στην ηθοποιό, δουλεύοντας λέξη προς λέξη το κείμενο, που ο πυρήνας του είναι κλασικός μεν αλλά ο λόγος ήταν καθαρός, καθόλου πεπερασμένος, μ’ ένα κείμενο να ρέει και η πρωταγωνίστρια να μην πλατειάζει λεπτό. Ένα δυνατό κείμενο με μια σκηνοθετική ματιά που σου κόβει πραγματικά την ανάσα. Μας μάγεψε κυριολεκτικά. Ίσως μια λέξη θα μπορούσε να περιγράψει τα συναισθήματα που σου δημιουργεί: Μέθεξη! Κατάθεση ψυχής της Ελένης Ουζουνίδου: «κεντάει» στον σπαραχτικό μονόλογο της Κλυταιμνήστρας Το γράμμα στον Ορέστη θα έμενε ανεπίδοτο. Η ερμηνεία της ηθοποιού ωστόσο είχε φτάσει στον προορισμό της με συγκλονιστικό τρόπο. Η Ελένη Ουζουνίδου σ’ έναν ρόλο υψηλών απαιτήσεων, συναρπάζει το κοινό δίνοντας σάρκα και οστά στην Κλυταιμνήστρα του Καμπανέλλη. Σε σοκάρει η αμεσότητά της. Σου κόβει τα πόδια η αλήθεια της. Σου δίνει μπουνιά στο στομάχι η κατάθεση ψυχής της. Σου κόβει την ανάσα ο τρόπος που θυμάται, που νοσταλγεί, που θυμώνει, που ξεσπάει, που πονάει, που δακρύζει. Η ερμηνεία της λιτή, αισθαντική και με στέρεη τεχνική. Ενσάρκωσε με ανόθευτη συγκίνηση και ψυχική ωριμότητα τον ρόλο, αποδίδοντας τις λεπτότερες αποχρώσεις της ψυχοσύνθεσης της τραγικής ηρωίδας μέσα από το πρίσμα της Καμπανελλικής ηθογραφίας και ανέδειξε την πυκνότητα του λόγου καλύπτοντας με την ερμηνευτική της δεινότητα κάποιες από τις εγγενείς αδυναμίες του. Η Ελένη Ουζουνίδου πρόσφερε στη γενέτειρα της ένα έξοχο θεατρικό «δώρο» Το «Γράμμα στον Ορέστη», έφερε πίσω στην ιδιαίτερη πατρίδα της, στην Κομοτηνή, την ταλαντούχα ηθοποιό. Μια παράσταση που της «χρωστούσε» η Κομοτηνή και το θέατρο της καθώς στην μέχρι τώρα πορεία της που έχει διανύσει στο θέατρο ήταν η πρώτη φορά που κλήθηκε να δουλέψει στο ΔΗΠΕΘΕ της πόλης της. Αποφοίτησε το 1997 από τη δραματική σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη, όπου και μέχρι το 2003 ανήκε στο δυναμικό του. Έπειτα κατηφόρισε στην Αθήνα δούλεψε στο Εθνικό, στο θέατρο Πολιτεία, στο θέατρο Κεφαλληνίας της Μπέττυς Αρβανίτη, ενώ τα τελευταία δύο χρόνια βρίσκεται στο ΔΗΠΕΘΕ Λάρισας. Οι παραστάσεις του ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής ξεπέρασαν τα σύνορα της Θράκης Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., Θοδωρής Γκόνης, πριν κλείσει χρόνο στην πόλη της Κομοτηνής, από την ανάληψη των καθηκόντων του, δήλωσε δυστυχώς την παραίτηση του για επαγγελματικούς λόγους και κυρίως λόγω της οικονομικής στενότητας του θεάτρου και του δήμου να παρέχει ακόμη και τα «ελάχιστα» ώστε να δημιουργήσει καλλιτεχνικό έργο. Μπορεί τις τελευταίες μέρες το ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής να είναι «ακέφαλο» λόγω της παραίτησης του Θοδωρή Γκόνη (άλλωστε η αποχώρησή του συνδυάστηκε με την υποψηφιότητά του για την πλήρωση της αντίστοιχης θέσης καλλιτεχνικού διευθυντή στο ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας, όπου και ανέλαβε  επίσημα καθήκοντα στο γειτονικό ΔΗΠΕΘΕ), ωστόσο την  παράσταση «Γράμμα στον Ορέστη»  θα έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν και οι θεατρόφιλοι των Αθηνών στον πολυχώρο BIOS, όπου και θα έχει  την τιμητική του τη φετινή θεατρική σεζόν το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κομοτηνής.  Εκτός του έργου του Ιάκωβου Καμπανέλλη, «Γράμμα στον Ορέστη», τους μήνες Νοέμβριο 2012- Ιανουάριο 2013, θα παρουσιαστεί και η παράσταση που ετοίμασε το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ  σε συμπαραγωγή με την Εταιρεία Θεάτρου Sforaris και συγκεκριμένα το «Γιοι και Κόρες: μια παράσταση για την αναζήτηση της ευτυχίας» σε σκηνοθεσία Γιάννη Καλαβριανού. Το δεύτερο έργο άλλωστε παίχτηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών όπου και απέσπασε θερμά σχόλια και κριτικές. Info: «Γράμμα στον Ορέστη» του Ιάκωβου Καμπανέλλη ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής Γ. Κονδύλη 30, 25310 27484, 25310 25970 Από Τετάρτη 10 Οκτωβρίου έως και Κυριακή 14 Οκτωβρίου στις 21.00 Είσοδος 10 ευρώ λόγια... μπάμπης καλπάνης. Κάθε Δευτέρα ο Μπάμπης Καλπάνης μεταφέρει